Op vierjarige leeftijd verhuisde Romana Vrede met haar familie van Suriname naar Nederland. Ze groeide op in Rotterdam en ging naar de Toneelschool in Arnhem, waar ze in 1999 afstudeerde als actrice. Ze speelde bij verschillende toneelgezelschappen: Onafhankelijk Toneel, Compagnie Dakar, Bogaerdt/VanderSchoot, Bonheur, Artemis en het Noord Nederlands Toneel.
Sinds 2017 maakt ze deel uit van het Nationale Toneel, waar ze recent te zien was in de voorstellingen We zijn hier voor Robbie, Liefdesverklaring en OustFaust. Met Eric de Vroedt werkte ze daar aan The Nation en Race. Voor haar rol in Race ontving ze de toneelprijs Theo d’Or; voor haar rol in The Nation werd ze genomineerd voor een Columbina.
Vrede is ook in films en op televisie te zien. Zo speelde ze in de tv-series Overspel, Nieuwe Buren, Moordvrouw en Morten. Ze was te zien in speelfilms zoals TBS, De Eetclub, Hiernamaals en Oom Henk. In 2021 werd ze genomineerd voor een Gouden Kalf voor haar hoofdrol in de film I Don’t Wanna Dance. Ook werd er een aflevering over haar gemaakt voor de tv-programma's Volle Zalen en Zomergasten.
In 2016 maakte ze de voorstelling Who’s Afraid of Charlie Stevens over haar verstandelijk beperkte en autistische zoon. Ze publiceerde in 2020 De Nobele Autist, een boek over haar relatie met hem.
Sinds 2020 werkt Vrede aan Tijd Zal Ons Leren, een project over bijna-vergeten en verzwegen verhalen van verzetsstrijders tijdens de koloniale tijd. In een serie portretten schetst ze de levensverhalen van ruim honderd helden: zwart en wit, in de Caraïben, Afrika, Azië en Europa. Het leidde tot een tv-uitzending een reeks podcasts en een online talkshow. In 2023 volgt een theatervoorstelling.
Beeld: Romana Vrede (foto: Favor Talents)