Liesbeth Bik werd vijf jaar geleden lid  van de Akademie van Kunsten. Na een jaar of drie jaar wilde ze wel eens wat meer bijdragen. ‘Ik ontwikkelde eerst met Nanouk Leopold het idee van de Culturele Dienstplicht; de ambitie is om iedere 14-jarige in Nederland minimaal eenmaal in zijn of haar leven in direct contact te brengen met mensen die kunst maken; “live” contact. Wat later heb ik me beschikbaar gesteld als bestuurslid en werd vrij snel daarna vicevoorzitter, naast voorzitter Anne Vegter. Zij wilde een sparring partner om mee na te denken over de vraag waar de Akademie naartoe zou gaan.’

Welke koers gaat de Akademie van Kunsten varen onder jouw voorzitterschap?
‘De Akademie is nog heel jong. We zijn in 2014 opgericht nadat er ingrijpend was bezuinigd in de kunstsector. Op instigatie van de toenmalige minister van cultuur Jet Bussemaker is de Akademie uit de grond gestampt om de kunsten een stem te geven. We zijn onder de vlag van de KNAW opgericht zodat er een stevig matras voor de Akademie van Kunsten was.

Nu, bijna zeven jaar verder, rijst de vraag: waar gaan we naartoe? Wat willen we behouden en wat niet? Dat zijn grote vragen voor zo’n jonge organisatie. Ik heb me beschikbaar gesteld voor het voorzitterschap omdat ik het belangrijk vind om de continuïteit te waarborgen. Om de koers aan te houden die mijn voorgangers hebben uitgezet en van daaruit verder te werken. We moeten de bomen die we hebben geplant nog even laten doorgroeien. Ik denk graag in lange lijnen.’

Hoe lopen die lange lijnen?
‘Ik vind het de grote taak van de Akademie om op allerlei manieren uit te dragen waarom de kunsten belangrijk zijn voor de samenleving. Afgelopen jaren hebben we het binnen de Akademie gehad over de waarden van kunst. Dan kun je denken aan geldelijke, maatschappelijke en toch ook utopische waarden: wat levert het op? Die vraag hebben we handen en voeten gegeven met onder meer een aantal webinars over het basisinkomen.

Maar er is natuurlijk ook een intrinsieke waarde: wat doen de kunsten voor de samenleving met verbeeldingskracht? Een van de issues die we afgelopen jaren aan de orde hebben gesteld is gelijkheid; tussen man en vrouw, verschillende kleuren en genders, klassenongelijkheid, economische ongelijkheid. Juist die gelijkheid staat enorm onder druk. Daar is de hele samenleving van doordrongen, kunstenaars ook. Zij zwengelen dit onderwerp aan door hun verbeeldingskracht in te zetten.’

De kunstenaar als wereldverbeteraar?
‘De kunstenaar kan de samenleving niet veranderen, dat moeten mensen met elkaar doen. Maar Ik denk wel dat de kunsten ten grondslag liggen aan veranderingsprocessen. Kunstenaars kunnen hier aan bijdragen door het schetsen van beelden van hoe een samenleving eruit kan zien, het creëren van ervaringen of door te laten zien waar de pijn of de potentie zit. Sommigen noemen dat een spiegel voorhouden, anderen het creëren van vergezichten. Ik denk dat het allebei klopt.’

Wat is hierbij de rol van de Akademie van Kunsten?
‘Wij moeten op de vergezichten blijven wijzen. En vanuit verschillende perspectieven naar die vergezichten kijken. Er is een hang in de maatschappij om dingen te versimpelen, maar het is interessanter om vanuit verschillende perspectieven naar maatschappelijke issues en mogelijke nieuwe scenario’s te blijven kijken.’
 
Hoe onderscheid de Akademie van Kunsten zich van andere kunstorganisaties?
‘De Akademie vertolkt de stem van de kunstenaars, de vele stemmen zou ik eigenlijk zeggen, want er zijn vele toonaarden. Onze leden, de kracht van de Akademie, worden gekozen op basis van excellentie. Al zal het gros van de leden deze betiteling uit een vorm van bescheidenheid van zich afwerpen. Wij zijn geen lobby-organisatie, maar brengen tot uiting welke issues kunstenaars bezighouden en hoe ze samen kunnen werken, met elkaar of bijvoorbeeld met wetenschappers. In ons Tracé kunst en wetenschap zoeken leden van de Akademie van Kunsten bijvoorbeeld naar mogelijkheden om samen te werken met wetenschappers en een fonds op te richten om de kunstenaars en wetenschappers te betalen.

We laten die stemmen ook horen doordat leden deelnemen aan debatten, aanschuiven bij talkshows of scholen bezoeken. In het laatste geval kan de kunstenaar, of het nou een danser, theatermaker of ontwerper is, jonge mensen laten zien wat het is om kunst te maken, en wat een fantastisch vak dat is. Akademielid en sieradenontwerper Gijs Bakker liet bijvoorbeeld zien hoe simpel het kan zijn om een sieraad te maken met een snee in een blad papier en Akademielid en choreograaf Conny Jansen toonde wat erbij komt kijken om met elkaar een dansvoorstelling te maken. Het is belangrijk om te delen dat kunst maken een optie is voor jonge mensen. Ze krijgen vaak te horen krijgen: wat kun je nou met kunst, het levert economisch toch niets op? Maar geld is niet het enige dat telt. Verbeeldingskracht is zo belangrijk voor een samenleving. Daar blijft de Akademie van Kunsten op wijzen.’